विश्वकर्मा पूजा एवं वास्तु दिवस आज भव्य रुपमा मनाइँदै

विराटनगर । आज नेपालभर कालीगढ समुदायले विश्वकर्मा भगवान्‌को पूजा–आराधना गरी वास्तु दिवस तथा विश्वकर्मा पूजा पर्व मनाइरहेका छन्। प्रत्येक वर्ष आश्विन सङ्क्रान्तिका दिन मनाइने यो पर्वमा कलकारखाना तथा उद्योग–धन्दामा विशेष पूजाआजा गरिन्छ।

यस अवसरमा कलकारखानामा विश्वकर्माको बालुवा वा अन्य सामग्रीबाट मूर्ति बनाई वा तस्बिरमा पूजा गर्ने परम्परा रहेको छ। सजाइएको कार्यस्थलमा मजदुर र प्राविधिकलाई सहभागी गराएर भव्य रूपमा पर्व मनाइन्छ। पूजापश्चात मूर्तिलाई बागमती मुहान सुन्दरीजलसहित विभिन्न शुद्धस्थलमा लगी सेलाउने गरिन्छ।

धार्मिक विश्वास अनुसार, आजको दिन औजार तथा मेसिनरी उपकरणमा पूजा आराधना गरेमा ती लामो समय टिक्ने, नबिग्रने र काममा सफल हुने मान्यता छ।

धर्मशास्त्रविद्हरूका अनुसार द्वापर युगमा भगवान् कृष्णलाई राक्षसबाट जोगाउन विश्वकर्माले समुद्रबीचमा ‘भेद द्वारका’ नामक नगरी एकै रातमा निर्माण गरेका थिए। त्यसै समयदेखि उनलाई उत्कृष्ट वास्तुविद्का रूपमा मान्न थालिएको हो। प्राचीन भारतका चार दिशाका रक्षक देवतामध्ये द्वारकालाई पश्चिम दिशाको रक्षकका रूपमा पनि मानिन्छ।

वास्तुशास्त्रीहरूका अनुसार ‘विश्वकर्मा प्रकाश’ नामक ग्रन्थका रचनाकार पनि भगवान् विश्वकर्मा नै हुन्। यही सन्दर्भमा नेपालमा आज कालीगढ समुदायले पूजा गर्दै आफ्नो पेशा–व्यवसायमा उन्नति र दीर्घायुको कामना गरेका छन्।

पछिल्लो समय नेपालमा वास्तु विद्याको पुनर्जागरण सुरु भएको छ। स्थापत्यवेदमा आधारित सहर तथा आवास निर्माण गर्नेको संख्या बढ्दै गएसँगै वास्तु शास्त्रको महत्व अझै बढेको देखिन्छ।